„Artaud. Sobowtór i jego teatr”(na motywach pism i żywotów Antonina Artauda)
w reż. Pawła Passiniego22, 23, 24, 25, 26 czerwca, godz. 19.00
Teatr Studio im. St. Ignacego Witkiewicza w Warszawie
reżyseria: Paweł Passinidramaturg: Anna Cygankiewicz
scenografia: Zuzanna Srebrnamuzyka: Daniel Moński, Paweł Passini
wizualizacje: Maria Porzyckostiumy: Anita Bojarska
asystent kostiumografa: Anna Byś
Obsada:
Aktorzyca Artaud - Lena Frankiewicz
Pre-Artaud - Agata Góral
Nad-Artaud - Marek Oleksy
Quasi-Artaud - Szymon Czacki
Śmierć Artaud - Katarzyna Sobiszewska
Anty-Artaud - Janusz Stolarski
Antoni-z-Toni - Katarzyna Tadeusz
Antonin Artaud - Przemysław Wasilkowski
Pseudo-Artaud - Maciej Wyczański
Przedstawienie o Antoninie Artaud, oparte na materiałach biograficznych, pismach i manifestach, rekonstrukcjach prób i libretcie opery Astronom to oryginalna propozycja uznanego reżysera młodego pokolenia, Pawła Passiniego.
Spektakl „Artaud. Sobowtór i jego teatr” to polska prapremiera pism autora „Teatru Serafina”. Poprzez działania wielu sobowtórów przywołujemy postać Księcia Teatru, próbując odgadnąć jego prawdziwą naturę. Multimedialne przedstawienie tworzą sceny-refleksy z życia poety: próby z aktorami Teatru im. Alfreda Jarry, współpraca z kompozytorem Edgardem Varese nad operą „Astronom”, wyprawa do Indian Tarahumara, terapia w szpitalu w Rodez i przedśmiertny pobyt w zakładzie Ivry-sur-Seine na przedmieściach Paryża. Emblematyczna postać światowego teatru, patrona antropologii teatralnej i kontrkulturowego nurtu w teatrze XX wieku, zanurzona jest ponownie w żywiole sztuki scenicznej. Trudno o lepsze miejsce do takiej prezentacji niż warszawski teatr Studio
W spektaklu wykorzystano fragmenty tekstów Antonina Artaud:
Les nouvelles révélations de l'être (Nowe objawienia bytu);
Le théâtre de la cruauté (Teatr okrucieństwa);
Pour en finir avec le jugement de Dieu (Skończyć z sądem bożym) w przekładzie Bogdana Banasiaka;
Héliogabale ou l'anarchiste couronné (Heliogabal albo anarchista ukoronowany) w przekładzie Bogdana Banasiaka i Krzysztofa Matuszewskiego;
Le Théâtre et son Double - Le Théâtre de Séraphin (Teatr Serafina [w:] Teatr i jego sobowtór) w przekładzie Jana Błońskiego;
Il n'y a plus de firmament (Upadek sklepienia) w przekładzie Anny Cygankiewicz.
Paweł Passini – reżyser i twórca muzyki teatralnej. Stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Laureat wielu prestiżowych nagród. Wspólnie z Stowarzyszeniem Teatralnym Chorea stworzył pierwszy w Europie teatr internetowy neTTheatre. Pracował m.in. w Izraelu, Finlandii, Belgii, Niemczech i Rumunii. Laureat Złotej Maski za najlepszy spektakl sezonu 2005/06 za “Ifigenię w Aulidzie”, Nagrody Głównej XXIX Opolskiego Festiwalu Konfrontacje Klasyki za reżyserię “Klątwy” oraz Grand Prix Prapremier za spektakl „Turandot”. Nominowany do Paszportu Polityki w 2008 roku.
Antonin Artaud - żyjący w latach 1886-1948 francuski myśliciel teatru, dramatopisarz i aktor. Jedna z największych osobowości europejskiego teatru - ojciec sztuki performatywnej i ikona antypsychiatrii.
Większość życia spędził w sanatoriach i zakładach psychiatrycznych. Był jednym z pierwszych pacjentów leczonych metodą elektrowstrząsów. Po latach jego przypadek został uznany za sztandarowy dla ruchu antypsychiatrii według którego choroba psychiczna jest wywołana chorobą społeczeństwa, a chory psychicznie jest odzwierciedleniem nienormalnych stosunków społecznych. Życie i twórczość Artauda tworzą intrygującą legendę o współczesnym teatrze, legendę opowiadającą o pasji tworzenia i cierpieniu istnienia.
Autor kilkudziesięciu książek z zakresu teorii teatru m.in. „Teatr i jego sobowtór” i „Teatr okrucieństwa” oraz skandalizującej powieści „Heliogabal albo anarchista ukonorowany”. Jego teksty wywarły ogromny wpływ na twórców XX wieku takich jak Jerzy Grotowski, Peter Brook, Judith Malina i Julian Beck. Polskim czytelnikom znany za sprawą tłumaczeń Jana Błońskiego i Bogdana Banasiaka oraz książki „Święty Artaud” Leszka Kolankiewicza.
Krytycy o spektaklu:
(...) problem szaleńców w przestrzeni publicznej, którzy chcą walczyć z wyimaginowanym złem, ma już długą historię. Pokazuje to żywiołowy spektakl multimedialny Pawła Passiniego w warszawskim Teatrze Studio. Utalentowany aktor i reżyser Antoine Artaud, „leczony” brutalnymi elektrowstrząsami w zakładach psychiatrycznych, budzi nie tylko współczucie. Widz cierpi razem z nim, przeżywa jego obsesje, rozdwojenie, roztrojenie, rozszczepienie jaźni na drobne cząsteczki, ale zarazem podziwia symultaniczne akcje sceniczne na obrotowej scenie i parafrazę słynnego „Człowieka witruwiańskiego” Leonarda da Vinci.
Bronisław Tumiłowicz, Przegląd
Tematy spektaklu najlepiej oddaje scena „zmartwychwstania” Artauda po tym, jak seria elektrowstrząsów, której poddano go w szpitalu, wprowadziła go w stan śmierci klinicznej. Lekarze w spektaklu zmieniają się w trzy Marie zdążające do grobu Chrystusa, pada pytanie, które zapoczątkowało nowożytny teatr: „kogo szukacie?”, a Artaud staje się w jednym momencie: Artaudem – pacjentem szpitala psychiatrycznego, Artaudem – prorokiem i świętym, zmartwychwstałym niczym Chrystus, oraz Artaudem – twórcą nowego teatru. Takie głęboko symboliczne sceny nie dla wszystkich są czytelne, podobnie jak cały – pełen przemyślanych i pięknych obrazów, świetnie grany, ale niezwykle hermetyczny – spektakl Passiniego. Trudno robić z tego zarzut reżyserowi, bo czy można było zrobić jasny i zrozumiały dla wszystkich, a jednocześnie nieprzekłamany spektakl o Antoninie Artaudzie?
Aneta Kyzioł, Polityka
